تپاکيــں راجانــی هوربنــد ءِ يونسکــو بنگــلادش ءِ واهــگ ءِ ردا مــاں ۱۹۹۹ ءَ جــار پرينــت که ۲۱ فــروری ماتــی زبانانــی ميـــان استمانـــی روچ انــت. ۲۱ فــروری پــه ايردستيـــں کــوم ءُ آهانــی ماتــی زبانانــی ديمــروی ءُ زنــدگ دارگ ءَ يک مـزنيــں اميــت ءُ سکينــے انــت. بنگــلادش ءِ مهلــوک په وتی ماتــی زبان ءِ پهريــزگ ءَ جناح ءُ پنجاپــی يــاں همــا درونــت ( درس) دات که مــاں ايردستيــں راجانــی تاريــخ ءَ ابدمــان بــوت.
مئے ماتــی زبــان شهديــں بلوچــی هم بــاز کوهنيــن ءُ شاهگانيــں زبانــے هست انــت کــه چــه سئـــے نيمــگ ءَ ( اوگانستان، پاکستان ءُ ايران ) ايــر دسـت انـــت. بلــوچــی مئــی ماتی زبان ءُ مئــی راجــی پجــّار انــت. بــے بلــوچــی زبان ءَ مئـــی کـــومی وجـــود ءُ هستـــی گــــوں نيستـــی ءَ برابـــر انـــت. پـه همـــے سوب انـــت کـــه پارس ءُ پنجاپـی په بلـوچــی زبـــان ءِ نـــزور کنـــگ ءُ گـــاری ءَ وڑ وڑيــں پنـــدل ساز اِتــــگ. رونشتــی بلوچستـــان ءِ تــه ءَ زالميـــں پـارس واکــدارهنچــو بلوچــی زبان ءِ سرا کينگـی انـت کـه تــن تــن بلــوچ نيکراهــی رهدربــران اجــازت نديـنــت مسيتانــی تـه ءَ پـه بلوچــی زبان ءَ واز بکننــت. اے وڑءَ کوشست کنگاينت تاں بلوچـــی زبــان ءِ کارمــرز بيگ ءَ کـم تربکننــت. بـے چارگيــں بلــوچ مــلا ءُ مولــوی مجبور کنگ بنت که پارســی گپ بکننـــت تنکـــه واکدارانی چــاروگ ءُ چــگل ســرپــد بــه بنــت کــه آهــان چـے گوشنـــت.
په بلوچــی زبــان ءِ نــزور کنــگ ءَ پارســی ءُ اردو مــاں بلوچستـــــان ءِ دربرجاهــاں ( دربرستانـــاں ) په زور وانينــگ بنـــت. پارســـی ءُ اردو ءِ ســـــرا بــے کســاس زر هــرچ کنــگ بيــت تــاں شهديـــــں بلوچــی ءِ کارمـــرز بيــــگ ءُ دبمــروی نزورتـــــر کنــــگ بيــت.
گــوں هــزاراں اپســوز گِنـديــــن ءُ اشکـُـنيـــں کـه کـــم نهنـت بلــوچ زهـگ ءُ ورنــا مـاں سنــد، پنجــاپ، کرمــان، خراســان، دزآپ، عربــی ملکــان ءُ اروپــا کــه گــوں وتــی ماتــی زبــان ءَ پجــار اِش نيســت ءُ لهتيـــں بلوچــی گــپ کــت هـم نـــه کننــت۔.
اے گــپ پيــش داريــت کــه بلــوچ ءُ بلوچـی زبـان ءِ دژمــن وتــــی شوميـــــں مکســداں رسگاينــت ءُ بلوچـــی زبــان ءِ نــزور کنــگ ءَ ديمــا کنزتــگ انـــت.
اگـاں چـه مــاں بلـوچستـــــان ءَ بلوچــی زبــان ءِ وانينــگ گــــوں ايـــران ءُ پاکستــان ءِ واکــدارانــی اڈکتگيــں مشکــل ءُ کـوهيــں جنجــالاں ديــــم پـه ديــم انــت بلئے مـــاں عربــی ءُ يوروپــی ملکـــــاں مــاتــی زبــان ءِ وانـــگ ءُ وانينــگ بيگــی ءُ کانـــودی کـــارے انـــت.
بلــوچ کلمکــار ( نـدکــار ) زباندوســت ءُ زبانزانتــــاں کـــه مـــاں عـربــی ملکــاں جاهمننـــد اَنــت ءُ اود ءِ بلوچـــی انجمـــن ءُ ادبـــــی هوربنـــداں اے پـــڑا راجــی اگـــــده ءُ مزنيـــں ذمــّــه اے هســت انــت. گـــوں دورچــاری ءَ بلوچانــی واهـــگ بلـــوچــی زبــان ءِ وانـينـــــگ مــاں ڈنــّی ملکـــــاں بيگـــی کارے انـــت.
سدانـــی ســـد بلـــوچ مـاں يـوروپــی ملکـــاں جاهمننــد انـــت . مـاں آ ملـــکاں بلوچــــاں هـــم دگـــه مردمانـــی پيمـــا وتـــی فـــردی ءُ اجتماعــــی هکـــاں هست انـــت. پـه درورماتـــی زبان ءِ وانــــگ ءُ وانينـــگ مـاں پرنـگـــی ملـــکاں چـــوش کـــه انگلستـــان، سوئـــد، دانمـــارک ءُ نـــروژ آزات انـــت .
هنچوشيـــں زبانزانــــت ءُ کارزانتيـــں بلـــوچ مـــاں آ ملـــکاں نشتــگ اَنــت کـــه وهـــد ءُ مـــوه اِش هـــم هســـت. بايــــد انــت کـــه چـــه آ جوانيـــــں جــــاوراں پـــه شهـديـــں بلوچیءِ وانينـــگ ءَ بهـرزورگ به بيــــت تانکــه بلـــوچ زهـــگ ءُ نوک ورنـــا وتــــی ماتـــی زبـــان ءِ وانــگ، نبيســـگ ءُ گـــپ کنـــگ ءَ شرتـــر بلـد به بنـــت.
اگاں مـــاں لنـــدن، استکهلـــم، بــُورُس، کپنـــهاگ ءُ اسلــــو ءَ بلـوچـــی زبان ءِ وانينـــگ ءِ کـــلاس بنگيــــج ءُ برجـــاه بــــه بنــــت گـــڑا بلـــوچ چـــک ءُ نـــوک ورنايـــاں مـــاں آ ملـــکاں گيشتـــرءُ گــِهتـــر گـوں وتــــی راجـــی ءُ ماتــــی زبـــان پجــاه آروک بــنــت.
شاهگانيـــں بلــوچــی زنــدگ انـــت.
